azbetsport_65456

Mərc oyunları və qumar davranışları yalnız maliyyə məsələsi deyil, həm də insan beyninin mükafat və motivasiya sistemləri ilə sıx bağlı olan neyrobioloji bir prosesdir. Uduzan oyunçunun dərhal yenidən oynamaq istəyi sadəcə «itirəni qazanmaq arzusu» deyil, beynin dərin neyron mexanizmlərinin işə düşməsi nəticəsində formalaşan kompulsiv davranışdır.

İnsanın beynində mükafat sistemi əsasən dopamin neyrotransmitteri üzərində qurulub. Normalda insan xoş təcrübə yaşadıqda – yemək, sosial əlaqə, sevinc gətirən fəaliyyət – dopamin ifraz olunur. Qumar və mərc oyunları isə bu mexanizmi süni şəkildə stimullaşdırır.

  • Uduzanda belə, oyunçu beynində “gözlənilən mükafat” siqnalı qalır. Yəni beyin “bu dəfə alınmadı, amma növbəti dəfə ola bilər” deyə hələ də dopamin ifraz edir.
  • Bu mükafatın proqnozlaşdırılması mexanizmi oyunçunu məcbur edir ki, yenidən sınaqdan keçsin. Çünki neyron şəbəkələri hələ də “uğurun ehtimalı” barədə siqnal göndərir.

Araşdırmalar göstərir ki, insan az qala udacaqdı (məsələn, slot maşınında iki eyni simvol düşüb üçüncüsü bir addım kənarda dayanır) – bu vəziyyətdə beynin eyni mükafat neyronları işə düşür.

  • Başqa sözlə, beyin «demək olar ki, qazanmaq» ilə «həqiqətən qazanmaq» arasındakı fərqi tam ayırd edə bilmir.
  • Bu da uduzan oyunçuda «az qaldı, təkrar etsəm qazanaram« duyğusunu yaradır.

Normalda prefrontal korteks – yəni beynin qərarvermə və özünənəzarət mərkəzi – insanın impulslarını cilovlayır. Amma mərc oyunları zamanı dopaminin həddindən artıq ifrazı bu bölgənin fəaliyyətini zəiflədir.

  • Oyunçu artıq rasional düşünə bilmir, «indi dayansam daha çox itkiyə yol verməyəcəyəm» fikri arxa plana keçir.
  • Əvəzində «indi oynasam, itirdiyimi geri qaytararam» düşüncəsi dominant olur.

Psixologiyada bu hal chasing losses adlanır. Bu elə bir psioloji effektdir ki, insan uduzduqca daha böyük mərc qoyaraq itkilərini geri qazanmağa çalışır. Belə olduqda:

  • Beyin uduzu müvəqqəti bir mənfi vəziyyət kimi qəbul edir və bunu tezliklə “düzəltməyə” çalışır.
  • Bu mexanizm sanki emosional borc kimi hiss olunur: “Mən udmalıyam, çünki indi itirdim.”

Bundan əlavə, uduzmaq oyunçuda stres hormonunun – kortizolun – artmasına səbəb olur. Maraqlıdır ki, kortizolun yüksəlməsi insanın impulsivliyini artırır.

  • Oyunçu bu emosional gərginliyi azaltmaq üçün yenidən oyuna qayıdır.
  • Yəni bəzən “yenidən oynamaq” arzusu yalnız qazanmaq üçün deyil, həm də stresi azaltmaq üçün olur.

Beləliklə, kazino və mərc oyunları, beyindəki mükafat və impuls nəzarət mexanizmlərini manipulyasiya edərək insanı məcburi dövrə salır. Uduzan oyunçunun dərhal yenidən oynaması – əslində, “öz istəyi” deyil, beynin neyron sistemlərinin avtomatik cavabıdır.

Bunlar da maraqlıdır

Birinci hissə ilə ikinci hissə taktikası
Bəzi komandalar oyunlara çox ehtiyatla başlayır. İlk hissədə əsas məqsəd...
D’Alembert sistemi (Dalamanber system)
Bu sistemdə uduzanda mərc məbləğini bir addım artırırsan, qalib gələndə...
Whitaker Staking strategiyası
Whitaker Staking – mərc strategiyasıdır ki, mərclərin ölçüsünü dəyişən risk...