Mərc oyunlarının cəlbediciliyinin əsas səbəblərindən biri təkcə pul qazanmaq arzusu deyil, həm də insan beyninin emosional yaddaş xüsusiyyətidir. Oyunçu mərc prosesində qazananda və ya uduzanda yaşadığı emosiyalar beynin dərin qatlarında iz buraxır. Bu izlər uzun müddət sonra belə yenidən oyuna meyl yaratmağa qadirdir.
Emosional yaddaş nədir?
Emosional yaddaş – insanın keçmişdə yaşadığı hissləri (sevinc, həyəcan, qorxu, riskin verdiyi adrenalin) yadda saxlamasıdır. Beyin bu hissləri sanki “möhürləyir” və gələcəkdə eyni vəziyyətlə qarşılaşanda həmin duyğular yenidən işə düşür.
Mərc oyunları zamanı:
- Qələbə sevinci → “mən bacarıram” inamı yaradır.
- Uduzma həyəcanı → “geri qazanmaq lazımdır” duyğusu yaradır.
- Riskin verdiyi adrenalin → adi həyatda tapılmayan xüsusi bir emosional yüksəlişdir.
Bütün bunlar emosional yaddaşda iz buraxır.
Tərgitmiş oyunçu niyə yenidən dönür?
Bir insan mərcdən uzaqlaşa bilər, amma onun beynində həmin emosional xatirələr qalır. Buna görə də bəzi trigger-lərlə qarşılaşanda köhnə vərdişlər yenidən oyanır.
Ən çox aludəçiliyi oyadan situasiyalar:
- Qələbə səhnəsinin şahidi olmaq – başqa birinin udduğunu görmək, beynində köhnə sevinci canlandırır.
- Reklam və promo materiallar – yüksək əmsallar, bonus və “asan qazan” mesajları emosional yaddaşı oyadır.
- İdman matçı izləmək – xüsusən də əvvəllər mərc etdiyi komandanın oyununu görmək “proqnoz vermək istəyini” canlandırır.
- Keçmiş dost çevrəsi – əvvəllər birlikdə mərc edən dostların söhbəti insanı geri çəkə bilər.
- Pul qazanmaq ehtiyacı – çətin maliyyə dövründə beyin köhnə “asan pul qazanmaq” emosiyasını xatırladır.
Elmi izah
Araşdırmalara görə, mərc oyunları beynin dopamin sistemini stimullaşdırır. Bu, narkotik və ya alkoqolun yaratdığı effektə bənzəyir. Dopamin partlayışı emosional yaddaşa “qeyri-adi hadisə” kimi həkk olunur. Bu səbəbdən tərgitmiş oyunçu belə, təsadüfi bir vizual və ya emosional işarə ilə yenidən o hissi yaşamaq istəyir.
Mərc oyunlarında emosional yaddaş çox güclüdür. Oyunçu oyunu tərgitmiş olsa da, beyin ona emosional izlər vasitəsilə daim “geri dön” mesajı göndərə bilər. Buna görə də mərcdən uzaqlaşmaq istəyənlər üçün ən mühüm addım trigger-ləri tanımaq və onlardan uzaq durmaqdır.
Bunlar da maraqlıdır
